Sự khác nhau giữa điện 3 pha và điện 1 pha

Sự khác nhau giữa điện 3 pha và điện 1 pha là điều người dùng đều quan tâm khi lựa chọn thiết bị điện hoặc lắp đặt hệ thống điện cho hộ gia đình, xưởng sản xuất, doanh nghiệp, bệnh viện hay trung tâm thương mại. Điện 1 pha thường được sử dụng trong sinh hoạt với 2 dây dẫn và hiệu điện thế 220V, điện 3 pha lại được sử dụng 4 dây (3 dây nóng, 1 dây trung tính) với hiệu điện thế lên đến 380V, thích hợp cho các thiết bị tải lớn và sản xuất công nghiệp.

Việc hiểu rõ sự khác biệt này sẽ giúp bạn lựa chọn đúng loại điện phù hợp với nhu cầu sử dụng, đảm bảo hiệu suất và tiết kiệm chi phí. Trong bài viết này, hãy cùng Điện Trung Hà Nội đi tìm hiểu đặc điểm của điện 1 pha và điện 3 pha từ đó giúp bạn dễ dàng đưa ra quyết định phù hợp nhất.

Tổng quan về điện 3 pha, điện 2 pha và điện 1 pha 

Trong lĩnh vực kỹ thuật điện và ngành máy phát điện, việc hiểu rõ sự khác nhau giữa điện 3 pha và điện 1 pha sẽ giúp người dùng lựa chọn đúng loại máy phù hợp với nhu cầu sử dụng. Điện Trung Hà Nội sẽ giúp bạn tìm hiểu về khái niệm của các loại điện phổ biến hiện nay.

1. Điện 3 pha là gì?

Dòng điện xoay chiều 3 pha là hệ thống điện sử dụng 3 dây nóng và 1 dây trung tính (còn gọi là dây lạnh). Đây là loại điện phổ biến trong sản xuất, công nghiệp và cả trong một số công trình lớn như tòa nhà, trung tâm thương mại. Có hai kiểu đấu nối chính: nối hình sao và nối hình tam giác, tùy vào mục đích sử dụng và hệ thống tải điện.

Điện 3 pha thực chất giống như ba dòng điện 1 pha chạy song song, sử dụng chung một dây trung tính. Ưu điểm của loại điện này là ổn định, hiệu suất cao và giảm tổn thất điện năng trong truyền tải.

Hiệu điện thế của điện 3 pha khác nhau theo từng quốc gia:

• Việt Nam: 380V/3P

• Mỹ: 220V/3P

• Nhật Bản: 200V/3P

2. Điện 2 pha là gì?

Có nhiều người nhầm điện 2 pha không phải là điện 1 pha. Theo quy ước ngành điện, số pha được tính bằng số dây nóng, vì vậy điện 2 pha có 2 dây nóng và không sử dụng dây trung tính.

Điện 2 pha thường xuất hiện trong một số dòng máy phát điện cải tiến với thiết kế cho phép đấu trực tiếp hai pha lửa mà vẫn tạo ra hiệu điện thế 220V. Một trong hai dây nóng thường có trị số điện áp rất thấp (chỉ khoảng 3V – 5V), vẫn đảm bảo hoạt động thiết bị như nguồn điện 1 pha.

So sánh nhanh:

• Cùng có hiệu điện thế 220V

• Điện 2 pha: tạo ra hiệu điện thế bằng U pha

• Điện 1 pha: tạo ra hiệu điện thế bằng U dây

3. Điện 1 pha là gì?

Điện 1 pha là loại điện phổ biến trong dân dụng, gồm 1 dây nóng và 1 dây trung tính. Tại Việt Nam, điện 1 pha có điện áp tiêu chuẩn 220V, sử dụng trong các thiết bị có công suất thấp như: tivi, tủ lạnh, quạt cây, bình nóng lạnh, máy giặt, điều hòa gia đình...

Ở một số quốc gia khác như Nhật Bản, Mỹ, Đài Loan, mức điện áp điện 1 pha có thể thấp hơn: 100V, 110V, 120V.

So sánh sự khác nhau giữa điện 3 pha và điện 1 pha

Gợi ý sử dụng điện 3 pha hay điện 1 pha theo nhu cầu

• Chọn điện 1 pha khi bạn chỉ sử dụng các thiết bị cơ bản như: tủ lạnh, máy giặt, tivi, điều hòa công suất nhỏ… phù hợp với các hộ gia đình hoặc văn phòng nhỏ.

• Chọn điện 3 pha nếu bạn đang vận hành các thiết bị công suất lớn, máy sản xuất, máy phát điện công nghiệp, hoặc có nhu cầu mở rộng tải trong tương lai.

Lưu ý: Hiện nay, một số gia đình đã chủ động lắp đặt hệ thống điện 3 pha, sau đó sử dụng ổn áp 3 pha để lấy đầu ra 220V 1 pha cho thiết bị dân dụng. Đây là cách làm giúp tận dụng hiệu suất truyền tải của điện 3 pha mà vẫn đảm bảo an toàn và tiết kiệm điện năng cho sinh hoạt hằng ngày.

Top 10 câu hỏi thường gặp về dòng điện 3 pha vầ 1 pha 

1. Máy phát điện 3 pha là gì?

Máy phát điện 3 pha là thiết bị tạo ra dòng điện xoay chiều 3 pha, gồm 3 dây nóng (pha) và 1 dây trung tính. Máy phát điện công nghiệp 3 pha này được sử dụng phổ biến trong các cơ sở sản xuất, nhà xưởng, bệnh viện, khu trung tâm thương mại vì khả năng cấp nguồn ổn định cho các thiết bị có công suất lớn. So với máy phát điện 1 pha, máy 3 pha có hiệu suất cao hơn, giúp tiết kiệm năng lượng và vận hành bền bỉ hơn khi chạy tải nặng liên tục.

Máy phát điện xoay chiều 3 pha do Trung Điện Hà Nội cung cấp

2. Máy phát điện 3 pha có dùng được cho thiết bị điện 1 pha không?

Có thể, nhưng cần đấu nối đúng kỹ thuật. Máy phát điện 3 pha có thể lấy ra điện 1 pha bằng cách sử dụng 1 dây pha và dây trung tính, từ đó tạo ra hiệu điện thế 220V để vận hành các thiết bị dân dụng. Tuy nhiên, công suất đầu ra cho thiết bị 1 pha sẽ chỉ bằng khoảng 1/3 tổng công suất của máy, nên nếu cần dùng thường xuyên, bạn nên sử dụng thêm bộ ổn áp hoặc tủ điện phù hợp để tránh mất cân bằng pha và đảm bảo an toàn.

3. Nên dùng máy phát điện 3 pha hay 1 pha cho nhà xưởng?

Nếu nhà xưởng của bạn cần tìm máy để vận hành các thiết bị công suất lớn như máy CNC,  motor, máy nén khí, máy hàn, … thì nên sử dụng máy phát điện công nghiệp 3 pha. Loại máy này có khả năng cung cấp điện áp ổn định, hiệu suất cao, truyền tải xa tốt và giảm thiểu hao tổn năng lượng. Trong khi đó, máy phát điện 1 pha chỉ phù hợp cho thiết bị nhỏ hoặc nhu cầu dân dụng.

4. Hiệu điện thế tiêu chuẩn của máy phát điện 3 pha tại Việt Nam là bao nhiêu?

Tại Việt Nam, hiệu điện thế tiêu chuẩn của hệ thống điện 3 pha là 380V, tần số 50Hz. Đây là mức điện áp phù hợp với hệ thống điện lưới quốc gia, đáp ứng hầu hết các thiết bị điện công nghiệp trên thị trường hiện nay. Khi lựa chọn máy phát điện 3 pha, bạn cần đảm bảo thông số đầu ra của máy tương thích với nhu cầu sử dụng.

5. Làm sao để lựa chọn công suất máy phát điện 3 pha phù hợp?

Để chọn đúng công suất máy phát điện 3 pha, bạn cần:

• Liệt kê toàn bộ thiết bị điện cần sử dụng và tổng công suất tiêu thụ (tính bằng kW hoặc kVA).

• Tính hệ số dự phòng (thường từ 1.1 đến 1.3) để đảm bảo máy không bị quá tải khi khởi động thiết bị.

• Xác định tính chất tải: nếu có nhiều motor, máy nén, cần tính thêm công suất khởi động. Ví dụ: Tổng công suất tải là 30kW → công suất máy phát nên từ 35 – 40kVA để hoạt động ổn định.

6. Máy phát điện 3 pha có tiêu hao nhiên liệu nhiều hơn không?

Máy phát điện 3 pha thường có công suất lớn nên khi vận hành tải nặng, mức tiêu hao nhiên liệu tính trên mỗi kWh điện tạo ra là khá hợp lý và hiệu quả. So với máy 1 pha, máy 3 pha vận hành ổn định hơn, giảm thời gian chạy quá tải, từ đó tối ưu hóa mức tiêu hao nhiên liệu. Quan trọng là bạn cần chọn máy phù hợp với nhu cầu tải thực tế để tránh lãng phí công suất.

7. Khi nào nên sử dụng máy phát điện 3 pha?

Nếu bạn đang vận hành các thiết bị công nghiệp có công suất lớn như động cơ ba pha, hệ thống lạnh, máy CNC hoặc sản xuất quy mô lớn thì máy phát điện 3 pha là sự lựa chọn tối ưu. Dòng điện 3 pha giúp truyền tải điện năng hiệu quả hơn, ổn định hơn và phù hợp với những nơi có tải trọng điện cao như nhà xưởng, nhà máy, xí nghiệp và các khu sản xuất lớn.

8. Máy phát điện 3 pha có cấu tạo và nguyên lý hoạt động như thế nào?

 Máy phát điện 3 pha gồm hai phần chính:

• Phần tĩnh (Stato): chứa ba cuộn dây quấn cách nhau 120 độ không gian: AX (pha A), BY (pha B), CZ (pha C).

• Phần quay (Rôto): là nam châm điện được cấp dòng điện một chiều để tạo từ trường quay.

Nguyên lý hoạt động: Khi rôto quay, từ trường biến thiên quét qua ba cuộn dây tạo ra ba dòng điện xoay chiều hình sin có cùng biên độ, tần số và lệch pha 120 độ. Đây chính là nguyên lý hoạt động của dòng điện 3 pha, cho hiệu suất cao và ổn định.

9. Làm sao để phân biệt máy phát điện 3 pha và 1 pha?

• Về hình dáng và công suất: Máy phát điện 1 pha thường nhỏ gọn, dễ di chuyển, công suất thấp (thường dưới 10kVA). Ngược lại, máy phát điện 3 pha có kích thước lớn, công suất cao (từ 10kVA trở lên), thường đặt cố định.

• Về nhiên liệu: Máy phát điện 1 pha có thể chạy bằng xăng hoặc dầu. Máy phát điện dầu diesel thường là dòng máy phát điện xoay chiều 3 pha để đảm bảo hoạt động bền bỉ.

• Về cấu tạo điện: Máy phát điện 3 pha có ba cuộn dây và đường dây riêng biệt, còn máy 1 pha chỉ có một cuộn dây chính.

Ảnh minh họa máy phát điện 1 pha

10.  Có nên sử dụng máy phát điện 3 pha cho hộ gia đình không?

Thông thường, hệ thống điện sinh hoạt gia đình sử dụng điện 1 pha. Tuy nhiên, trong một số trường hợp như hộ kinh doanh cá thể, nhà vườn, trang trại có nhu cầu tưới tiêu hoặc sử dụng máy móc công suất lớn, thì điện 3 pha là lựa chọn cần thiết.

Nếu gia đình bạn có sẵn nguồn điện 3 pha, có thể sử dụng máy phát điện 3 pha và lắp thêm bộ ổn áp hoặc bộ chuyển đổi để lấy điện 220V 1 pha cho sinh hoạt. Điều này giúp tiết kiệm chi phí và tối ưu hiệu quả sử dụng nguồn điện.

Kết luận

Việc hiểu rõ sự khác nhau giữa điện 3 pha và điện 1 pha sẽ giúp bạn đưa ra quyết định phù hợp khi chọn hệ thống điện hoặc máy phát điện tương ứng. Nếu bạn vẫn băn khoăn về việc lựa chọn máy phát điện 1 pha, máy phát điện 3 pha cho doanh nghiệp của bạn hãy liên hệ ngay Điện Trung Hà Nội để được tư vấn và hỗ trợ, Tại đây, chúng tôi có cung cấp các dòng máy phát điện nhập khẩu đến từ các thương hiệu nổi tiếng trên thị trường như Dianyo, Cummmis, Mistushiba, Yuchai, Weichai với công suất từ 20 kVa - 3125kVa phù hợp với mọi nhu cầu của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, với đội ngũ kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm, tư vấn nhiệt tình và chế độ bảo hành tốt nhất sẽ mang đến cho bạn những giải pháp tuyệt vời.